|
|
تحقیقات جنگلهای زاگرس، جلد ۳، شماره ۲، صفحات ۴۳-۶۶
|
|
|
| عنوان فارسی |
شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر در تخریب مراتع و جنگل‌ها: مورد مطالعه بخش مرکزی شهرستان دنا |
|
| چکیده فارسی مقاله |
سابقه و هدف: جنگل و مرتع، مهم‌ترین ثروت‌های طبیعی یک کشور هستند. افزون بر این، دارای جایگاه ویژه‌ای در اکوسیستم کره زمین هستند؛ به‌طوری که در حفاظت از خاک و همچنین اعتدال آب و هوا نقش اساسی ایفا می‌کنند. با این وجود، آسیب‌های جدی و گاه جبران‌ناپذیری چه توسط عوامل طبیعی و چه توسط خود انسان بر آن‌ها وارد شده است. یکی از مناطقی که طی سال‌های گذشته، تخریب مراتع و جنگل‌ها در آن به‌وضوح قابل مشاهده بوده است، بخش مرکزی شهرستان دنا بوده است. لذا هدف از انجام این پژوهش، شناسایی و تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر تخریب مراتع و جنگل‌ها در بخش مرکزی شهرستان دنا بود. مواد و روش‌ها: در این پژوهش از روش‌های کمی و کیفی در دو مرحله با استفاده از تکنیک مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد. جامعه‌ی پژوهش در مرحله اول روستاییان و کارشناسان جهاد کشاورزی و همچنین اداره کل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد و شهرستان دنا بود. جامعه پژوهش در مرحله دوم شامل کارکنان هیئت علمی دانشگاه بوده که بومی و با منطقه آشنا بودند. در هر دو مرحله از روش گلوله برفی برای نمونه‌گیری استفاده شد. یافته‌ها: در مرحله‌ی اول، عوامل مؤثر بر تخریب مراتع و جنگل‌ها مشخص شد. این عوامل شامل عوامل سازمانی (نظارتی، حمایتی و اداری)، عوامل زیربنایی، فرهنگی- اجتماعی، قانونی، اقتصادی و طبیعی است و پس از آن، در مرحله دوم، از پاسخ‌دهندگان خواسته شد تا عوامل مذکور را بر اساس اصول روش AHP رتبه‌بندی نمایند. نتایج رتبه‌بندی نشان داد که نبود مدیریت قرق در میان عوامل نظارتی، حمایت کم دولت از بخش منابع طبیعی در میان عوامل حمایتی، فساد اداری در میان عوامل اداری، جاده‌سازی در میان عوامل زیربنایی، فرهنگ‌سازی ضعیف در میان عوامل فرهنگی- اجتماعی، نبود اقدامات قانونی مناسب و به‌هنگام در مواجهه با تصرفات غیرقانونی در میان عوامل قانونی، وجود فقر در بین روستانشینان در میان عوامل اقتصادی و خشک‌سالی در میان عوامل طبیعی مهم‌تر بودند. نتیجه‌گیری: در نهایت، از جمله پیشنهادهایی که به‌منظور جلوگیری از تخریب جنگل‌ها و مراتع ارائه می‌شود آن است که به‌منظور مدیریت بهتر مراتع و جنگل‌ها از افراد بومی در اموری مانند قرقبانی و بخش‌های حفاظتی مربوط به منابع طبیعی استفاده شود. همچنین ضروری به نظر می‌ر‌سد که ساخت و سازهای در دست انجام از جمله جاده‌سازی، تأسیس نیروگاه‌های برق و غیره، از روی مطالعه‌ی دقیق از طریق جلسه‌ای با حضور مهندسان راه، مهندسین عمران و مهندسان توسعه‌ی روستایی صورت گیرد. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
منابع طبیعی، مدیریت جنگل و مراتع، AHP |
|
| عنوان انگلیسی |
Identifying and Prioritizing Factors Affecting Degradation of Rangelands and Forests: The Case of Central District of Dena County |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Background and objectives: Forests and rangelands are the most important natural resources of a country. In addition, they have a special position in the ecosystem of the earth, and, thus, they play an essential role in soil conservation as well as climate moderation. However, serious and, sometimes irreparable, damage has been ocuured by both natural and man-made factors. One of the areas where degradation of rangelands and forests could clearly be recognized over the past years is the central District of the Dena County. Therefore, the purpose of the current study was to identify and analyze factors affecting the degradation of rangelands and forests in the central District of Dena County. Materials and methods: A mixed research method including qualitative and quantitative methods was used in two phases, using interview and questionnaire as instruments. In the first phase of the study, the population comprised the villagers and officers of the Department of Agriculture, Dena County and also the Provincial Department of Natural Resources in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province. In the second phase, the population consisted of the academic faculty members of local universities who were native and were familiar with the region. Snowball sampling technique was adopted in both phases of the study. Results: Factors affecting the degradation of rangelands and forests were identified in the first phase of the study. These factors comprised organizational factors (monitoring, supportive and administrative), infrastructural, socio-cultural, legal, economic and natural factors. Following that, in the second phase of the study, the participants were asked to rank the factors identified based on AHP procedure principles. The results showed that lack of grazing management in monitoring factors, less governmental support for natural resources in supportive factors, administrative corruption in administrative factors, road construction in infrastructural factors, poor cultural patterns in socio-cultural factors, lack of appropriate legal actions when faced with illegal possession in legal factors, rural poverty in economic factors, and finally drought in natural factors were the most important factors contributing to the problem of degradation. Conclusion: Finally, out of the recommendations made to prevent the degradation of forests and rangelands, one can mention the employment of native people to improve the management of rangelands and forests in areas of guarding and conservation affairs of natural resources. In addition, for the purpose of constructing roads, building power plants, etc. it is necessary to seek the expert advice of engineers with expertise in road construction, civil engineering and rural development. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Natural resources, Management of forests and Rangelands, AHP |
|
| نویسندگان مقاله |
فاطمه باباذکری | Fatemeh babazekri
Yasouj University
دانشگاه یاسوج
مهدی نوری پور | Mehdi Nooripoor
Associate Professor, Department of Rural Development, Yasouj University, Yasouj, Iran
دانشیار گروه توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
زینب شریفی | Zeinab Sharifi
Yasouj University
دانشگاه یاسوج
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://yujs.yu.ac.ir/jzfr/browse.php?a_code=A-10-40-1&slc_lang=fa&sid=1 |
| فایل مقاله |
اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1870/article-1870-988997.pdf |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
تخصصی |
| نوع مقاله منتشر شده |
کاربردی |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|