پژوهش های بذر ایران، جلد ۱۱، شماره ۲، صفحات ۷۷-۹۴
عنوان فارسی برهمکنش شیوه‌های مختلف خراش‌دهی با سطوح مختلف چینه سرمایی و جیبرلین بر شکست خواب بذر و رشد گیاهچه کنگر وحشی (Gundelia tournefortii)
چکیده فارسی مقاله
چکیده مبسوط
مقدمه: کنگر وحشی Gundelia tournefortii L. یک گونه ایران- تورانی از تیره کاسنی است. پوشش به شدت لیگنینی­شده حاصل از کاپیتول ثانویه روی بذر تکثیر این گیاه را با مشکلاتی روبرو می­کند. این مطالعه کمک می­کند تا بهترین روش­های شکست خواب بذر برای تولید کنگر در مقیاس وسیع ارزیابی شود.
مواد و روش‌ها: ابتدا در دو آزمایش فاکتوریل جداگانه برهمکنش شیوه­های مختلف خراش­­دهی (آب داغ، اسید کلریدریک، اسکالپل و سنباده) با سطوح چینه سرمایی (صفر، 1، 2 و 3 هفته) و یا با جیبرلین (صفر، 250، 500 و 1000 میلی‌گرم در لیتر) روی شکست خواب بذر تحقیق شد. سپس اثر ترکیبی جیبرلین و سرمادهی مرطوب بر شکست خواب بذر­های خراش­دهی شده با اسکالپل در آزمایش سوم ارزیابی شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که همه شیوه­ های مختلف خراش­دهی، در حد معنی­ داری درصد ظهور و رشد گیاهچه را افزایش دادند.  تیمار سرمادهی مرطوب و یا جیبرلین، این صفات را برای بذرهای خراش­دهی شده با اسکالپل و سنباده بطور مؤثرتری نسبت به بذرهای تیمار شده با اسید یا آب داغ، تقویت کرد. در اولین آزمایش، بالاترین درصد ظهور (77%) در بذر­های خراش­دهی شده با اسکالپل همراه با 3 هفته چینه سرمایی حاصل شد. در دومین آزمایش، بیشترین درصد ظهور (77%)  و طول گیاهچه (17 سانتی­متر) و کمترین میانگین زمان جوانه­زنی (11 روز) در بذر­های خراش­دهی شده با اسکالپل و تیمار شده با 500 میلی‌گرم در لیتر جیبرلین بدست آمد. نتایج آزمایش سوم نشان داد که کاربرد جیبرلین طول دوره چینه سرمایی مورد نیاز برای حصول بیشترین درصد ظهور و وزن خشک گیاهچه و کمترین میانگین زمان ظهور را تقریبا یک هفته کاهش داد.
 نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده نشان می­دهد که بذر­های کنگر یک خواب ترکیبی شامل خواب فیزیکی و خواب فیزیولوژیکی غیرعمیق دارند و می­توان با تیمارهای خراش­دهی با اسکالپل و سپس چینه سرمایی یا تیمار با جیبرلین به بیشترین درصد ظهور (5/81%) و کمترین میانگین زمان ظهور (8 روز) دست یافت.

جنبه‌های نوآوری:
  1. بیشترین  اثر مستقل روی شکست خواب بوسیله خراش­­دهی بخصوص با اسکالپل بدست آمد.
  2. بین شیوه ­های مختلف خراش­­دهی با سطوح چینه سرمایی و یا با غلظت‌های جیبرلین برهمکنش معنی‌داری وجود داشت.
  3. کاربرد چینه سرمایی و یا جیبرلین روی دانه­ های خراش­دهی نشده هیچ اثری نداشت و یا اثر کمی روی درصد ظهور و رشد گیاه داشت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله اسید کلریدریک، اسکالپل، آب داغ، جیبرلین، خواب بذر، سنباده، سرمادهی مرطوب
عنوان انگلیسی Interaction of various scarification methods with cold stratification and gibberellin on dormancy breaking and growth of Gundelia tournefortii
چکیده انگلیسی مقاله
Extended abstract
Introduction: Gundelia tournefortii (L.) is a species of Irano-Turanian origin belonging to the Asteraceae family. The strongly lignified disseminule from the secondary capitulum on seeds causes certain challenges for the propagation of this plant. This study aimed to evaluate the best methods for breaking seed dormancy to enable large-scale production of Gundelia tournefortii (L.).
Materials and Methods: Initially, the interaction of various scarification methods (hot water, hydrochloric acid, scalpel, and sandpaper) with cold stratification (0, 1, 2, and 3 weeks) or GA3 (0, 250, 500, and 1000 mg/l) on seed dormancy breaking were investigated in two separate factorial experiments. Subsequently, the combined effect of GA3 and cold stratification on seed dormancy breaking of seeds scarified with a scalpel was assessed in a third experiment.
Results: The results indicated that all scarification methods significantly increased the emergence percentage and growth parameters of plantlets. Cold stratification and GA3 treatments enhanced these attributes more effectively in plantlets grown from seeds scarified with a scalpel or sandpaper compared to seeds treated with acid or hot water. In the first experiment, the highest emergence percentage (77%) was achieved from seeds scarified with a scalpel combined with 3 weeks of cold stratification. In the second experiment, the maximum emergence percentage (77%), plantlet length (17 cm), and the minimum mean emergence time (11 days) were obtained from seeds scarified with a scalpel and treated with 500 mg/l GA3. The results of the third experiment showed that the application of GA3 reduced the required duration of cold stratification by approximately 1 week to achieve the maximum emergence percentage, dry weight of plantlets, and the minimum mean emergence time.
Conclusions: The findings demonstrate that Gundelia tournefortii (L.) seeds exhibit a combination of physical and non-deep physiological dormancy. The highest emergence percentage (81.5%) and the lowest mean emergence time (8 days) can be achieved through scarification with a scalpel followed by cold stratification or GA3 treatment.

Highlights:
  1. The most significant effect on dormancy breaking was achieved through scarification, particularly with a scalpel.
  2. There was a significant interaction between various scarification methods and levels of cold stratification or GA3 concentrations.
  3. Applying cold stratification or GA3 to non-scarified seeds had little to no effect on emergence percentage and seedling growth.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Cold stratification, GA3, Hot water, Hydrochloric acid, Sandpaper, Scalpel, Seed dormancy
نویسندگان مقاله ریحانه عمواقایی | Rayhaneh Amooaghaie
Shahrekord University
دانشگاه شهرکرد

ابوالفضل خدادادی | Abolfazl Khodadadi
Shahrekord University
دانشگاه شهرکرد

نشانی اینترنتی http://yujs.yu.ac.ir/jisr/browse.php?a_code=A-10-646-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده فیزیولوژی بذر
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات