پژوهش های بذر ایران، جلد ۸، شماره ۲، صفحات ۵۱-۶۷
عنوان فارسی ارزیابی و تعیین حد آستانه تحمل به شوری برخی توده‌های شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) در مرحله سبز شدن گیاهچه
چکیده فارسی مقاله شنبلیله، یکی از گیاهان دارویی است که به عنوان یک گیاه متحمل به شوری مورد توجه بوده است. این تحقیق، به منظور بررسی اثرات تنش شوری بر خصوصیات سبز شدن بذر و ارزیابی مدل‌های مختلف تجربی برای تعیین حد آستانه تحمل به شوری، شیب کاهش سبز شدن و شاخص تحمل به شوری تحت شرایط گلخانه‌ای انجام گرفت. به منظور بررسی واکنش توده‌های مختلف شنبلیله به شوری، بذرهای پنج توده مختلف شامل اردستانی، اصفهانی، هندی، مشهدی و نی‌ریزی تحت تیمارهای مختلف شوری (dS/m 18، 15، 12، 9، 6، 3، 5/0) در قالب طرح آماری کاملا تصادفی با سه تکرار بصورت آزمایش فاکتوریل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بدون توجه به توده، افزایش هر سطح شوری، درصد و سرعت سبز شدن را بطور معنی‌داری کاهش داد، لیکن روند آن بین توده‌ها متفاوت بود. در توده‌های اردستانی و اصفهانی، افزایش شوری تا سطح dS/m3 تاثیر معنی‎داری بر درصد سبز شدن بذور نداشت و پس از آن درصد سبز شدن کاهش معنی‌داری پیدا کرد. بیشترین مقدار درصد سبز شدن بذور (28/69 درصد) متعلق به توده‌های‌ هندی و سپس نی‌ریزی بود. کمترین مقدار درصد سبز شدن بذور (91/55 درصد) از توده مشهدی بدست آمد که تفاوت آماری معنی‌داری با توده‌های اصفهانی و اردستانی نداشت. همچنین، بیشترین مقدار سرعت سبز شدن بذور متعلق به توده‌های هندی (31/3 دانه در روز) و نی‌ریزی (16/3 دانه در روز) و کمترین آن متعلق به توده اردستانی (49/2 دانه در روز) بود. بر اساس نتایج حاصله اعمال هر سطح شوری، شاخص بنیه بذر طول و وزن خشک گیاهچه را کاهش داد. توده‌های اصفهانی و سپس هندی، بیشترین و توده اردستانی کمترین مقدار طول گیاهچه را دارا بودند.  همچنین، بالاترین و پایین‌ترین مقدار شاخص بنیه بذر به ترتیب از توده هندی (61/10) و اردستانی (78/7) حاصل گردید. بر اساس مدل خطی، متوسط حد آستانه تحمل به شوری شنبلیله بدون توجه به توده dS/m14/4 با شیب کاهش 63/4 درصد بدست آمد. نتایج مدل‌های غیر خطی نشان داد که بیشترین شوری که در آن بذور به مقدار 50 درصد جوانه ‌زدند از توده هندی (dS/m24/14) حاصل گردید. بر اساس نتایج حاصله، مقایسه شاخص تحمل به شوری (ST-index) توده های مختلف شنبلیله و نیز ارزیابی مدل‌های تجربی نشان داد که تود‌ه هندی در مرحله سبز شدن می‌تواند به عنوان متحمل‌ترین توده‌ به تنش شوری برای بهره‌برداری از منابع آب و خاک شور معرفی گردد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بقولات، گیاهچه، مدل خطی، مدل سیگموئیدی
عنوان انگلیسی Evaluation and determination of the salt tolerance threshold of some fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) ecotypes at seedling emergence stage
چکیده انگلیسی مقاله Fenugreek, is one of the salt tolerant medicinal plants that has been considered as a salt tolerant crop. This research was conducted to investigate the effects of salt stress on seed emergence characteristics and evaluate different experimental models for determination of the salt tolerance threshold under greenhouse conditions. To evaluate the response of different ecotypes of fenugreek to salinity, seeds of five different ecotypes, including Ardestani, Isfahani, hendi, Mashhadi and Neyrizi were subjected to different salinity treatments (0.5, 3, 6, 9, 12, 15 and 18 dS/m) in the form of statistical completely randomized design as a factorial experiment with three replications. Results showed that irrespective of ecotypes, increasing each level of salinity decreased significantly seed emergence percent and rate, but the trend was different among ecotypes. Increasing in salinity up to 3 dS/m had no significant effect on seed emergence percentage and thereafter, the amount of emergence percent was significantly decreased. The maximum percent of seed emergence (69.28%) was belong to Hendi and then Neyrizi ecotypes. the minimum percent of seed emergence (55.91%) was gained from Mashhadi ecotype which had no significant difference with Isfahani and Ardestani once. The highest amount of seed emergence rate was belong to Hendi (3.31 seed per day) and Neyrizi (3.16 seed per day) and the least to ardestani ecotype (2.49 seed per day). Based on the results, salinity treatment at each level, ecreased seed vigor index, seedling length and dry weight. Isfahani and then Hendi ecotypes had the highest amount of seedling length, but Ardestani ecotype showed the lowest one. In addition, the highest and lowest amount of seed vigor index resulted from Hendi (10.61) and Ardestani (7.78), respectively. According to the linear model, regardless the ecotype, the mean salt tolerance threshold of fenugreek was 4.14 dS/m, with a reduction slope of 4.63%. Results of nonlinear models also showed that the highest salinity in which seeds were emerged by 50, was obtained from Hendi ecotype (14.24 dS/m).Based on the results, comparing the salt tolerance index (ST-index) of different ecotypes of fenugreek and also evaluating of some experimental models, Hendi ecotype may be introduced as the most tolerant ecotype to salinity stress at emergence stage for utilizing of saline soil and water resources.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Legumes, Linear model, Seedling, Sigmoidal model
نویسندگان مقاله محمد حسین بناکار | Mohammad Hossein Banakar
Lorestan university and National Salinity Research Center
دانشگاه لرستان و مرکز ملی تحقیقات شوری

حمزه امیری | Hamzeh Amiri
Lorestan University
دانشگاه لرستان

غلامحسن رنجبر | Gholam Hassan Ranjbar
National Salinity Research Center
مرکز ملی تحقیقات شوری

محمد رضا سرافراز اردکانی | Mohammad Raza Sarafraz Ardakani
Yazd University
دانشگاه یزد

نشانی اینترنتی http://yujs.yu.ac.ir/jisr/browse.php?a_code=A-10-215-2&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده سایر موضوعات
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات